Vreemdelingenrecht

Asielrecht

Het vreemdelingenrecht is onder te verdelen in het asielrecht en het reguliere vreemdelingenrecht. Bij asielrecht gaat het om een situatie waarin iemand bijvoorbeeld om veiligheidsredenen niet naar zijn land van herkomst kan terugkeren. Een asielzoeker die gevlucht is uit zijn eigen land, bijvoorbeeld door een gevaarlijke situatie of schending van zijn rechten volgens het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens, kan politiek asiel aanvragen bij een asielzoekerscentrum. De Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) beslist over de aanvraag. Als de IND de aanvraag afwijst, kan de asielzoeker beroep bij de rechter instellen.

Reguliere immigratie

De meeste vreemdelingen in Nederland zijn echter geen asielzoekers, maar komen om een andere reden naar Nederland, bijvoorbeeld voor studie, arbeid of gezinshereniging. Deze reguliere immigranten kunnen een visum of een machtiging tot voorlopig verblijf aanvragen. Om in Nederland in loondienst te kunnen werken, heeft een vreemdeling een tewerkstellingsvergunning via zijn werkgever nodig en moet hij een machtiging tot voorlopig verblijf aanvragen.

Rechtmatig of onrechtmatig verblijf

De Vreemdelingenwet regelt heel precies in welke gevallen een vreemdeling rechtmatig in Nederland mag verblijven.

Van onrechtmatig, ook wel illegaal, verblijf is sprake als de vreemdeling geen toestemming heeft om in Nederland te verblijven. Bij illegaal verblijf heeft hij geen recht op onderdak en sociale voorzieningen en dient hij Nederland op eigen initiatief te verlaten. Gebeurt dat niet, dan loopt hij het risico door de Vreemdelingenpolitie het land uit te worden gezet.

Bij rechtmatig verblijf, dat wil zeggen met instemming van het bevoegd gezag, heeft een vreemdeling

• een verblijfsvergunning voor bepaalde of onbepaalde tijd regulier,
• voor bepaalde of onbepaalde tijd asiel,
• een verblijfskaart voor gemeenschapsonderdanen.

De IND geeft de verblijfsvergunning af.

Vreemdelingen die van buiten de EU komen, kunnen in aanmerking komen voor de status EU langdurig ingezetene. Met de EU-verblijfsvergunning hebben ze permanent verblijfsrecht in Nederland en recht op gelijke behandeling bij bijvoorbeeld onderwijs en werk. Een toerist of iemand die op familiebezoek gaat, verblijft in het kader van de vrije termijn.

Onderdanen van de Europese Unie mogen zonder problemen in Nederland wonen en werken. Zij dienen zich wel in te schrijven bij de IND.

Regels en wetten

Omdat het vreemdelingenrecht onderdeel uitmaakt van het bestuursrecht, is de Algemene wet bestuursrecht van toepassing op beslissingen en procedures in het vreemdelingenrecht. Belangrijke regels zijn o.a. neergelegd in de Vreemdelingenwet 2000 en het Vreemdelingenbesluit.